Reisverhaal «Indonesie - algemeen»

Azië - deel 2 | Indonesië | 0 Reacties 08 Oktober 2011 - Laatste Aanpassing 04 November 2011

Indonesië is een republiek bestaande uit 17.508 eilanden, waarvan ongeveer 6.000 bewoond – daarmee de grootste eilandenstaat ter wereld – en wordt bestuurd door een president, aan het hoofd van een verkozen parlement vanuit hoofdstad Jakarta op eiland Java. Als landsgrenzen op de eilanden heeft men Maleisië (Kalimantan of Borneo), Oost-Timor (Timor) en Papoea-Nieuw-Guinea (Irian Jaya). Verder wordt de eilandenstaat omringd door Singapore, Bruneï, de Filippijnen, Australië en de Nicobaren (onder Indisch bestuur). De evenaar loopt 5.000 km doorheen Indonesië. Met zijn 129 actieve vulkanen is Indonesië het land met de meeste vulkanen ter wereld. De hoogste berg is op Papua, Carstensz of Puncak Jaya met 5.030 m.

De vulkanische oorsprong en maakt de Indonesische bodem zeer vruchtbaar, mede dankzij een tropisch vochtig klimaat. Dit is een zege voor de dichte bevolking die voldoende voeding kan halen uit de landbouw. De natuurlijke bronnen van inkomsten van dit land bestaan vooral uit kruiden, rubber, thee, koffie, cacao, suiker, rijst, tabak, olie, gas en mijnbouw (bauxiet, tin, koper en nikkel).
Een ecologisch discussiepunt betreft het veelvuldig verbranden van rijstafval op de velden na de oogst. Dit brengt een ernstige luchtvervuiling teweeg, die men tot in Maleisië waarneemt … geen blauwe luchten in deze periodes.

Het land was tot 1945 een kolonie van Nederland, daarvan zijn nog duidelijke sporen merkbaar. De koffie werd er door de Nederlanders geïntroduceerd in 1696. De naam Indonesië bestaat sinds 1850, uitgevonden door een Schot, James Logan, als afkorting voor ‘indian archipelago’.

Het grote aantal eilanden wordt gegroepeerd tot: Java, Sumatra, Nusa Tenggara (met o. a. Bali, Lombok en Flores), Kalimantan (Indonesisch deel van Borneo), Sulawesi, Maluku (Molukken, Noord Molukken), Nieuw-Guinea (Papoea, West Papoea). Deze eilandengroepen hebben zeer verschillende eigen kenmerken, vooral wat etniciteit betreft. Men leeft hier in 3 verschillende tijdszones.

Met een visum voor 60 dagen bezochten wij in 55 dagen tijd slechts 3 van deze eilandengroepen. Het land is immens en verplaatsingen kosten veel tijd, wat ons niet toeliet een volledige rondreis te maken. Onderaan de bespreking van de algemene kenmerken van het land, vermelden we per bezocht eiland de specifieke eigenschappen en onze indrukken.

Seizoenen
De beste reisperiode in Indonesië is van juni tem september, kwestie van rekening te houden met de seizoenen. Het moessonseizoen is niet voorspelbaar, met wat pech komt men terecht in een periode van onophoudelijke hevige regenval. Voor Sulawesi wijkt dit lichtjes af, hier treft men de minste regenval in september.

Bevolking
Met zijn oppervlakte van 1,9 miljoen km², is Indonesië het 5^de land ter wereld qua aantal inwoners, in totaal 240 miljoen. Ondanks de geboortebeperking die sinds de jaren ’60 met succes wordt nagestreefd, kent men nog steeds een bevolkingsgroei van 2,5 mio inwoners/jaar. Binnen de eilandengroep Indonesië zijn grote verschillen, zo is Java met 1.000 inwoners/km² het drukst bevolkt, Papoea met 7 inwoners/km² het minst bevolkte eiland.

Het land heeft de grootste moslimbevolking ter wereld, ooit door Islamitsiche handelaren meegebracht. Maar ook het hindoeïsme en boeddhisme zijn goed vertegenwoordigd door Indische invloeden uit het verleden. Verder komt men ook het protestantisme, rooms-katholicisme en confucianisme tegen. De gemiddelde leeftijd van de bevolking is 26,7 jaar, 28 % is jonger dan 15 jaar, 6 % is ouder dan 65 jaar. Men spreekt er 750 verschillende talen en dialecten.

Weetjes
Het Chinees is de meest verspreide buitenlandse keuken in Indonesie.
Hotelkamers hebben meestal een pijl op het plafond die naar mekka wijst, een gevolg van de wijdverspreide Moslimbevolking.
De eerste tricycles of rickshaws (fietsen) verschenen voor het eerst in het straatbeeld van Jakarta in 1936.
Regelmatig komt men langs de straatkant Nederlandse woorden tegen, die worden verder gebruikt sinds de Nederlandse bezetting. Velen zijn geïnteresseerd in het land en spreken zelfs fier een mondje Nederlands. Langs de andere kant komt men er ook veel Nederlandse toeristen tegen.
Eerste vragen die men je stelt op straat: ‘Where do you come from’ ‘where are you going’.

Financieel
Goed maandloon: 1 miljoen IDR
Brandstofprijzen voor auto’s: 5.000 IDR / liter
Kostprijs van een degelijke nieuwe motorfiets: 4 miljoen IDR

Valuta
1 EUR = 12.088,13 IDR (Indonesian Rupiah)

Overal zijn ATM geldautomaten te vinden (iets minder op Sulawesi):
Maximaal bedrag per opname: bij de automaten die biljetten van 100.000 IDR uitgeven, kan men per keer 2.500.000 IDR of 2.000.000 IDR opvragen, afhankelijk van de bank. De automaten die echter biljetten van 50.000 IDR uitgeven, beperken het totaalbedrag tot 1.250.000 IDR. Men kan wel meerdere opnames na elkaar uitvoeren. Het maximum bedrag per dag is 25.000.000 IDR.

Java

Java is 132.000 km² groot en is met zijn 130 miljoen inwoners het dichtstbevolkte eiland ter wereld, +/- 1.000 inwoners per km² is niet mis. Het wordt begrensd door de Java zee en de Indische oceaan en is gelegen tussen de Indonesische eilanden Sumatra en Bali. De hoofdstad Jakarta heeft op zijn beurt 10 miljoen inwoners, op 665 km². Het is een zeer vulkanisch eiland, de bekendste actieve vulkanen zijn Bromo en Merapi (laatste uitbarsting 2010), deze laatste hoort bij de 16 gevaarlijkste vulkanen ter wereld.

Hier kende men een Hindoeïstisch – Boeddhistisch verleden, waarvan nog een aantal tempel(ruïne)s overblijven, zoals Prambanan en Borobudur, die een Unesco erkenning kregen.

Van Maleisisch Borneo reizen we door naar Indonesië, om eerst het eiland Java te verkennen. Een ander land … andere gewoontes, een andere levensstandaard, … en dat ondervinden we onmiddellijk. Wat is het hier druk !

Indonesië heeft verschillende uurzones. Java leeft 1 uur achter op Maleisië, zo komen we opnieuw in de tijdszone van Thailand terecht, met een verschil van 5 uren voorsprong op de Belgische zomertijd.

Het verkeer is één chaos, men houdt er een zeer aparte rijstijl op na ... alles krioelt door elkaar, de minder sterke gaat wel opzij voor de grotere ... vrachtwagens, bussen, minibussen, auto's, en vooral massa's bromfietsen, scooters, fietsen, voetgangers ... en van 2 rijvakken maakt men er vaak gemakkelijk 3 of 4 ... een echte wirwar ...

Reizen met openbaar vervoer kan hier echt wel vermoeiend zijn !
Bussen zitten propvol (3 plaatsen waar het bij ons 2 smalle plaatsen zijn op locale bussen) ... geen airco, roken is geen probleem, ... snikheet, ... met alle geurtjes erbij ... Uren in de hitte staan wachten voor vertrek en daarna gaat alles zeer langzaam vooruit ...

Wanneer je je op straat vertoont, zijn er altijd onmiddellijk een aantal mannen rondom je die een of ander vervoermiddel aan te bieden hebben of iets willen verkopen ... tegen veel te hoge prijzen ... afwimpelen is de boodschap ... maar 'neen' begrijpen ze niet !
Dit geeft ons een eerder onaangenaam gevoel en maakt dat we steeds op onze hoede zijn wanneer we worden aangesproken of zelf iemand aanspreken.

We vinden het steeds jammer te moeten ondervinden dat we in het begin een eerder gereserveerde houding aannemen bij het contact met de zeer onschuldige en vriendelijke mensen, die enkel uit zijn op een babbel, zonder enige bijbedoeling. Deze mensen hebben meestal totaal geen binding met het toerisme en kennen vaak jammer genoeg slechts weinig Engels.

Toppers: Borobudur, Bromo vulkaan en Ijen plateau.

Tegenvallers: Yogyakarta (door de vele opdringerige Batik-verkopers) en Merapi vulkaan (deze in de buurt van Yogyakarta).

Bali

Eiland Bali heeft een oppervlakte van 5.550 km², telt 3,2 miljoen inwoners, wordt begrensd door de Balinese zee en de Indische oceaan en is gelegen tussen de Indonesische eilanden Java en Lombok. De hoofdstad is Denpasar. Zo’n 90 % van de bevolking is autochtoon, het Hindoeïsme is de meest verspreide religie (93 %). Hier heerst een uniek kastensysteem, met 4 kasten. Ook dit eiland is zeer vulkanisch van aard, enkel ervan zijn nog actief, zoals Gunung Batur en Bunung Anung.
Dit is het meest toeristische eiland van Indonesië, aantrekkelijk door zijn natuurschoon (rijstterrassen, vulkanen, watervallen), vele hindoetempels, Balinese kunst en cultuur (schilderwerken, houtsnijwerk, textiel, sieraden, typische beelden, dans en muziek), massage en relaxatie, strand- en uitgaansleven, … kortom, voor ieder wat wils.

In Bali moeten we onze klok weerom 1 uur vooruitzetten. We komen opnieuw in de tijdszone van Maleisië terecht, met een verschil van 6 uren voorsprong op de Belgische zomertijd.

Bali is minder druk bevolkt dan Java, wat we – eenmaal vertrokken vanuit het havenplaatsje Gilimanuk – vlug opmerken aan het verkeer op de wegen. Maar denk daarbij niet dat het rustig is …

Het straatbeeld wordt overheerst door een groot aantal scooters, een kleiner aantal auto’s en fietsen, bussen en minibussen. Locale verplaatsingen worden vaak verzorgd door zogenaamde Bemo-busjes, waarin personen en hun bezittingen worden vervoerd, voor langere afstanden worden (versleten) bussen ingezet. Toeristen laten zich gemakkelijk verleiden tot het gebruik van de merkelijk duurdere shuttlebusjes en taxi’s.

Hier zijn de Moslims merkbaar minder alom vertegenwoordigd. Hindoes offeren bloemen en plaatsen brandende geurstokjes aan de vele huis- en straattempeltjes.

Ook hier wordt je overrompeld door mannen die vervoer aanbieden, zowel aan de busterminals als langs de straatkant. We hebben sterk het gevoel dat er meer aanbod is dan toeristen … misschien omdat het einde van het toeristisch seizoen nadert ? Met toerismevervoer is hier blijkbaar veel te verdienen, men vraagt prijzen die echt niet realistisch zijn, wanneer men even de gemiddelde maandlonen en benzineprijzen ertegenover plaatst. Vele toeristen betalen zonder mopperen, men voelt dat het werkt … Op plaatsen waar men zich bedreigd voelt door het goedkope openbare vervoer, zal men de oorspronkelijke vraagprijs wel eens tot 1/3 minderen. Dit lijkt ons vaak het juiste tarief, we zijn overtuigd dat de chauffeurs ook hierbij nog winst maken.
Verkopers proberen je hun winkeltjes in te lokken om hun waren te tonen … straatverkopers zien we amper, dat valt mee.
Eenmaal weg van de toeristische paden, houdt dit alles op en is de bevolking weer supervriendelijk.

Toppers: fietstocht naar de hotsprings Banjar met zijn massagestralen en de Boeddhistische tempel Dencarsic in de buurt van Lovina, wandeltochten naar de watervallen en de rijstterrassen in Munduk, rondwandeling tussen de rijstveldjes van Ubud, Gunung Kawi tempel te Tapaksiring.

Tegenvallers: Bali botanical garden te Candikuning, Danau Buyan meer te Pancasari, uitzicht op de Batur vulkaan, Desa Pekraman Batur tempel.

Sulawesi

Sulawesi telt 15 miljoen inwoners en is het 11^de grootste eiland ter wereld, met een oppervlakte van 175.000 km². De bevolking is grotendeels christelijk, maar ook de Moslims zijn op sommige plaatsen goed vertegenwoordigd. De hoofdstad is Makassar, ook wel eens Ujung Pandang genoemd. Tijdens de Nederlandse bezetting was het een zeer belangrijke havenstad, van waaruit de Nederlandse bezetter vele specerijen naar Europa verscheepte. Momenteel is de stad echter bekend om zijn goudsmeden.

Sulawesi volgt dezelfde tijdszone als Bali, dus heeft 6 uren voorsprong op de Belgische zomertijd.

We komen in een totaal andere wereld terecht, dit eiland van Indonesië is minder ver geëvolueerd dan de twee anderen die we bezochten.

In het bergachtige centrum van Sulawesi ligt Torajaland, bekend om zijn koffie (men gebruikt geen filtersysteem, het gruis drijft in de tas, wat wij persoonlijk niet zo kunnen waarderen). Een unieke architectuur en oude begraafplaatsen bepalen het landschap. Ondanks het Christendom worden hier nog een aantal zeer oude tradities, vooral begrafenisrituelen, gehandhaafd. Dit biedt vaak een boeiend – maar luguber – schouwspel.

Voor ons is het alvast een opluchting dat Sulawesi minder toeristisch is en dat men bijgevolg minder opdringerig doet tegenover een vreemdeling, meestal worden ook de prijzen van bv. vervoer en gidsen op een meer correcte manier voorgesteld. Toch blijven we steeds op onze hoede en trachten op voorhand een idee van de juiste prijs te hebben. Dit vinden we in onze reisgids, bij andere toeristen, soms in een toerismekantoor of aan de receptie van een hotel.

De afstanden in Sulawesi zijn niet enorm, maar verplaatsingen per bus verlopen langzaam door de minder goeie staat (de hoofdwegen vormen een uitzondering, het wegdek ligt er redelijk goed bij) van de smalle en bochtige wegen. De drukte van de andere eilanden valt hier grotendeels weg, eenmaal we de grote stad Makassar hebben verlaten.

Het openbaar vervoer is redelijk goed uitgebouwd. Op lange afstanden worden gewone lijnbussen ingezet, maar ook comfortabelere luxebussen, weliswaar zijn deze laatste wat minder comfortabel dan ze doen vermoeden omdat ze vaak oud en versleten zijn.
Pete-pete’s of bemo’s zijn geen echt luxe vervoermiddel, goed voor kortere afstanden. Vaak moeten we ze echter ook gebruiken op wat langere trajecten, waarbij we meer dan 2 uren onderweg zijn. In de kleine ‘minibusjes’ zit men op 2 lage banken in de lengterichting tegenover elkaar, zo kan men meer mensen vervoeren. Meestal zit, staat of hangt nog iemand in de open deuropening. Vooral bij iets langere afstanden wordt er enkel vertrokken wanneer het busje propvol zit, wat het comfort nog vermindert.
Bromfietstaxi’s zijn overal te vinden.
Sommige toeristen maken gebruik van gehuurde bromfietsen, wat zeer handig blijkt. De wegen zijn echter zeer gehavend, wat het rijden zeer bemoeilijkt.

Op de toeristische plaatsen worden auto’s met chauffeur en gidsen aangeboden, de prijs hiervoor is vaak sterk overdreven. Zelfs wanneer men zo’n auto met chauffeur (of gids) kan delen met anderen, blijft het duur. Afdingen is hier de boodschap, maar dit verloopt niet steeds naar wens, sommigen werken liever niet dan te moeten toegeven. Wanneer dit echter wel lukt, zelfs tegen een bodemprijs (tot soms 10 % van de initiële vraagprijs), is de discussie vlug vergeten en de dienstverlening is even goed als bij wie de hoge vraagprijs zonder meer betaalt. We hebben de indruk dat ze zich maar al te goed bewust zijn van hun ‘foute’ prijsstrategie en ons nadien meer beginnen te respecteren. Ze zijn zeker niet haatdragend !

Accommodatie in Sulawesi is soms beperkt aanwezig, hotels zijn vaak oncomfortabel en niet proper (lakens worden niet telkens ververst maar met een spuitbus ‘verfrist’, toiletpapier of handdoeken worden vaak niet voorzien, …). We sliepen bij enige twijfel in onze eigen zijden lakenzakken en hadden steeds een handdoek en rol toiletpapier in onze rugzak, ‘just in case’ … Rekening houdend met de prijs/kwaliteit verhouding en in vergelijking met andere Aziatische landen, vinden we de overnachtingen hier vrij duur.

Overal in het land moet men op de hoede zijn voor de minder goede hygiëne. Na 5 maanden reizen kregen we allebei voor het eerst maag- en darmproblemen in Sulawesi, Marc tot 2 x toe.

Toppers: waterval Air Terjun Takapala in Malino, Tana Toraja, Air Terjun Salopa waterval in Tentena, gipsydorpje tijdens snorkeltocht Togean Islands.

Tegenvallers: de steden Makassar en Manado.